Als je in groep acht zit ben je bijna klaar voor een belangrijke nieuwe stap in je leven: een nieuwe start maken op het voortgezet onderwijs. Je komt in contact met nieuwe mensen, nieuwe invloeden en gaat jezelf echt leren kennen in de puberteit. Een behoorlijk ingewikkelde, uitdagende en spannende tijd waarbij je veel keuzes gaat maken die van invloed zijn op de rest van je leven. De mogelijkheid om jezelf te leren kennen, weten hoever je kunt gaan in het ontdekken van alles waarmee je in aanraking komt en als een zelfverzekerde, autonome en sociale leerling de nieuwe school binnenstappen is dan iets waar door de basisschool samen met de ouders hard aan gewerkt wordt. Voorlichting speelt daarin een belangrijke rol. Ik wil graag drie voorbeelden met je delen vandaag.
Sinds een jaar of vijf krijgen we rond deze tijd bezoek van twee politieagenten in de groepen acht. Zij verzorgen een voorlichting over drugs en alcohol. De kinderen wordt verteld welke vormen van alcohol en drugs er zijn, waar ze mee in aanraking kunnen komen, wat de risico’s en gevaren zijn, hoe ze daar mee om kunnen gaan en op welke manier ze deze risico’s zoveel mogelijk kunnen voorkomen. In de tweede les nemen de agenten een ‘ervaringsdeskundige’ mee, sinds vorig jaar Hans, die zijn levensverhaal vertelt en op indrukwekkende wijze duidelijk maakt hoe je verslaafd kunt raken en welk effect dit kan hebben op je leven. Elk jaar kijken de kinderen uit naar deze voorlichting. Ze nemen het serieus, stellen goede vragen en zijn zich na de lessen weer een stuk bewuster van de keuzes die zij zelf gaan maken later. De kans is groot dat in de brugklas of de tweede klas van het voortgezet onderwijs deze voorlichting opnieuw wordt gegeven, de kracht van herhaling. Op de site van L&F-advies kun je meer lezen over de werkwijze van deze organisatie. Want ze doen veel meer dan alleen voorlichting geven over alcohol en drugs. En op de site van Hans van Wendel kun je zien welk verhaal wordt verteld door de ervaringsdeskundige.
De tweede organisatie die jaarlijks in de klas komt vertellen is de NS. Natuurlijk niet om de kinderen wijs te maken in de wereld van het openbaar vervoer en de nadelen die reizen soms kan hebben, als je bijvoorbeeld 4 uur doet over het traject Rotterdam – Haarlem (hier spreekt een ervaringsdeskundige op dit gebied). Het gaat om de organisatie Luisteris, waarbij twee medewerkers vertellen over de ‘onprettige’ en soms zeer aangrijpende situaties die conducteurs en machinisten tegenkomen in de praktijk. Denk hierbij aan vandalisme, agressief gedrag, baldadigheid dat uit kan monden in ongelukken, normen en waarden op en rond het spoor en onbezonnen gedrag. Kinderen moeten weten welke risico’s soms worden genomen door bijvoorbeeld het spoor snel nog over te willen steken omdat ze haast hebben, of om in de zomer lekker zittend op de rand van het perron te wachten op de trein. Er wordt gesproken vanuit ervaring dus het belang hiervan lijkt mij duidelijk. Fijn dat er aandacht is voor deze kinderen die de komende jaren regelmatig gebruik zullen maken van het OV. Bekijk de site voor meer informatie over de voorlichting.
Tenslotte wil ik het hebben over iemand die de laatste tijd veelvuldig in het nieuws is geweest. Dokter Corrie. Elke week kijkt groep acht het SchoolTV Weekjournaal en ineens was daar een wekelijks item waarbij dokter Corrie het heeft over ‘belangrijke, maar soms toch ook moeilijk bespreekbare onderwerpen zoals seksualiteit’. Het was even schrikken voor de leerkrachten omdat zij hier niet op waren voorbereid (zo ook voor mij) maar het bood een ideale aanleiding om wekelijks uitgebreid aandacht te besteden aan seksualiteit, het leren kennen van jezelf van binnen en buiten en met de kinderen hierover te praten. Je kunt je afvragen of het SchoolTV Weekjournaal hier het ideale platform voor is aangezien er ook op jongere leeftijd naar wordt gekeken en sommige scholen op andere momenten dit in het lesprogramma hebben ingebed, maar voor ons was en is het een prima manier als luchtige, grappige maar ook regelmatig serieuze start voor gesprek. Kinderen zijn nieuwsgierig en willen graag antwoord op hun vragen. Dat lijkt mij vrij normaal. Daarnaast is het prettig om met leeftijdsgenoten hierover te kunnen praten zonder dat het allemaal geforceerd wordt en niemand echt iets durft te zeggen. De klas kijkt wekelijks uit naar dit item, maar blijft ook geïnteresseerd in de rest van het programma. Er wordt door sommige kinderen ook thuis naar gekeken, en er zijn al fans gesignaleerd onder de ouders. Dokter Corrie weet als geen ander het ene moment serieuze onderwerpen aan te snijden (bekijk vooral het fragment hieronder over ‘anders zijn’), als het onderwerp zich ertoe leent grappen te maken en daarnaast op een heldere manier uitleg te geven. Voor ouders en leerkrachten een plezierige aanleiding voor en aanvulling op seksuele voorlichting.
Kinderen zijn allemaal verschillend, met hun kwaliteiten en onmogelijkheden. Komen uit verschillende gezinssituaties en krijgen verschillende waarden en normen normen mee. Maar de school, zowel in het basis- als voortgezet onderwijs, is de plek waar zij met elkaar in aanraking komen, letterlijk en figuurlijk. En dus is het van belang dat school en ouders gezamenlijk zorgdragen voor de voorlichting die nodig is om de kinderen bewust te maken van de maatschappij waarin zij opgroeien en welke risico’s dit met zich meeneemt. Keuzes maken de kinderen zelf, de basis waarop zij dit doen kunnen wij aan hen meegeven.
Ik hoop dat de Publieke Omroep oog blijft houden voor de positieve invloed die zij kunnen uitoefenen, en dat gemeenten subsidie blijven verstrekken aan organisaties als L&F. Ze doen ertoe!
Bekijk hieronder enkele fragmenten van dokter Corrie: